थेरी आणि प्रॅक्टिकल

१) न्यूटन चे सीताफळ खाली पडते आणि गुरुत्व आकर्षणाचा थेरीचा जन्म होतो. एडिसन चे 999 प्रयोग फसतात आणि नंतर टंगस्टन च्या धातूतून वीज लखलखते, ती कशी त्याची थेरी तयार होते, जी आम्हाला लवकर समजत नाही. चार्ज कोणाकडून कोणीकडे आणि इलेक्ट्रॉन कोणाकडून कोणीकडे वाहतात हे आम्हाला कुठे समजलं, तसाही याचा सर्व समान्य जगण्यात कुठे उपयोग आहे? कोना एकाला एका डब्यात ठेवलेलं प्लास्टिक उष्णतेला घाबरत नाही, हे लक्षात आलं, त्यानं नंतर टेफ्लोन च्या तव्याचा शोध लावला. नॉन स्टिक च्या तव्याला टेफ्लोन कसे चिकटवतात? हे जर मला समजून घ्यायचं असेल तर मी कुठे जाऊ जिथ्ये मला प्रॅक्टिकली समजून सांगितलं जाईल.
२) थेरीचा जन्म होतोच कसा मुळात? हो थेरी आभाळातून पडते! देव दृष्टांत देतो! कथा कविता जश्या स्फुरतात तशी सुचत असेल कदाचित.
३) प्रॅक्टिकल ज्ञान तेवढं डोळस,उपायोगाचं, बाकी थेरी म्हणजे घोकंपट्टी, खर्डेघाशी, घिसा पिटा, पुस्तकी कीड वैगरे?
४) थेरी न वाचता जर मला शिक्षण घेता आले असते तर फार बरं झालं असतं. मी माझ्या गुरुजींना विचारलं- मला थेरी अजिबात शिकवू नका, मला फक्त प्रॅक्टिकल शिकवा. गुरुजींच्या पुढच्या वाक्याने मी चरकलो, आणि तेंव्हा पासून थेरीला अजिबात नावं ठेवत नाही. ते म्हणाले -' प्रॅक्टिकल ने शिकत बसलास तर तू थेरी ने शिकणाऱ्यांपेक्षा 3 पटीने मागे पडशील'.
५) कोणीतरी प्रथम प्रॅक्टिकल केलेलं असत, अनुभव घेतलेला असतो, मग ते अनुभव लिहून काढले जातात, त्यात आणखी इतरांच्या अनुभवांची भर पडते. आणि मग त्याची थेरी बनते. म्हणजे थेरी मूळ स्वरूपात प्रॅक्टिकल अनुभव असतात. ती काय आभाळातून पडत नाही.
६) उपलब्ध थेरी चे अवलोकन करून स्वतःला प्रॅक्टिकल करता येणे यात माणसाचं कौशल्य असतं. हे कौशल्य ज्याच्याकडे चांगले तो माणूस यशस्वी झालाच म्हणून समजा. थेरी समजून घेणे आणि तिचा प्रत्यक्षात उपयोग करणे यातील अंतर तोडणे ज्यांना जमतं त्यांच्यासाठी थेरी अवघड नसून ज्ञानाचं भांडार असतं.
६) थेरी लिहिण्याची एक पद्धत असते. ती शास्त्रीय पद्धतीनेच लिहावी लागते. तिला पुरावे, संदर्भ लागतात, त्याशिवाय तिला काही महत्वच नसतं. गणितं लागतात, सांख्यिकीय विश्लेषण लागते, आणि मग काही निशकर्ष देखील थेरी तुम्हाला तुम्ही प्रॅक्टिकल करायच्या अगोदर तुम्हाला सादर करते.
७) थेरी आपल्याला शिकवते, कोणता रस्ता चुकीचा आहे, आणि कोणता बरोबर, कोणता कठीण आणि कोणता सोपा. प्रॅक्टिकल करत प्रत्येक रस्ता समजून घ्यायला गेलो तर एका जन्मात ते शक्य होणार नाही.
८) शेळी पालन करताना देखील थेरीचा पुरेपूर उपयोग करून घ्यायला हवा. नाहीतर रस्ता खडतर आहे, हे लक्षात असू द्यावे.
बाळू मोटे