9

१) आपण 10 - 12 लाखाची 4 चाकी गाडी घेतो तेंव्हा आपण तिच्यासाठी एक शेड बांधून गाडी त्या शेड मध्ये लावतो. गाडीने शेड ची मागणी केलेली नसते. गाडी शेड मध्ये लावल्याने तिचं आयुष्य वाढत, गाडी टापटीप राहते व मेंटेनन्स चा खर्च कमी येतो.
२) शेळ्यांसाठी गोठा नेमका अश्याच प्रकारचा उद्देश ठेऊन आपण बांधत असतो. जरी शेळ्यांनी आपणास गोठा बांधायला सांगितलं नाही तरी बंदिस्त शेळी पालनासाठी गोठा बांधणे हि जरुरी बाब आहे.
३) गोठ्यामुळे शेळ्यांपासून मिळणारे उत्पादन हे अप्रत्यक्ष रित्या वाढते असे समजायला हरकत नाही. म्हणूनच गोठ्यावर जास्त खर्च करू नये असे जेथे तेथे वाचावयास, ऐकावयास मिळते.
४) शेळ्यांसाठी चांगला गोठा असावा ज्या मध्ये मजूर खर्चात बचत होईल व शेळ्यांना तीनही मोसमात आरामदायक राहता येईल.
५) मी माझ्या गोठ्याची काही चित्रे सोबत दिली आहेत. गोठ्या बाबतीत माझी काही विशिष्ट व आग्रही मते आहेत. सुरवातीचे दीड वर्ष मी शेळ्या साध्या गोठ्यात व साध्या गव्हाणीत ठेवत व चारत होतो. तेथे ज्या अडचणी येत होत्या त्या मी आता पक्क्या गोठ्यात सोडवण्यात यशस्वी झालो आहे असं मला ठाम पणे सांगता येईल.
६) गोठा एक पाखी असावा. त्यामुळे भरपूर सूर्यप्रकाश आत मध्ये येतो. दोन पाखीत अडचण येते.
७) गोठ्याची लांबी दक्षिण उत्तर अशी असावी. त्यामुळे सुर्यप्रकाश गरजेपुरता आत येतो व दुपारच्या वेळेला सावली मिळते. गोठ्यात वारा वाहत ठेवता येतो व त्याचेवर नियंत्रण ठेवता येते.
८) गोठ्याला दक्षिण उत्तर व पश्चिम बाजूने भिंती घालून घ्याव्यात व त्यात 4 बाय3 चाय मोठा खिडक्या ठेवाव्यात. या खिडक्यावर पुढे टॉयलेट ला असतात तश्या उघडझाप करता येणाऱ्या व पाहिजे तेवढा वारा आत सोडता येणाऱ्या काचा बसवून घ्याव्यात. ९) गोठ्यात कोबा करू नये व मुरूम भरून 6 इंच उत्तर द्यावा.
१०) गोठ्यातील गव्हाण सलग असावी, तुकड्या तुकड्यात नसावी. मी कडप वापरून गव्हाणी तयार केल्या आहेत. या गव्हाणीत लेंड्या पडत नाहीत, मुतारी उडत नाही, गव्हाण 5 मिनिटात स्वच होते. पाणी साचून राहत नाही. भिंतीच्या बाहेरच्या बाजूने व गव्हाणीच्या खालून बोगदे ठेवलेत ज्यातून उष्ठा चारा दुसऱ्या दिवशी सहज बाहेर काढता येतो. सलग 76 फूट लांबीची व वरच्या बाजूला 2 फूट रुंदीची 1 फूट खोलीची हि गव्हाण असून ती बनवण्यासाठी लोखंडी ट्युब, कडप, सिमेंट पोल, मजुरी इ सर्व मिळून 22 हजार रु खर्च आला आहे.
११) गोठ्याचे काम अजून बाकी आहे. आत्तापर्यंत सुमारे 2 लाख रु गोठ्याला खर्च आला आहे. यात नुसत्या शेळ्या ठेवल्यास 50 बसतील तर करडे व शेळ्या ठेवायच्या असल्यास 30 बसतील. गोठा 60 फूट लांबीचा व 15 फूट रुंदीचा आहे.
१२) गोठ्यात हवा खेळती राहावी असं न म्हणता गोठ्यात हवा वाहती राहावी असं मी म्हणेन. हवेच वाहन आपणास नियंत्रित कराता यायला हवे म्हणजे उकाडा,धूळ, डास, माश्या इ वर नियंत्रण मिळवता येते.
१३) बारीक सारीक बाबींचा विचार करून हा गोठा मी बांधला आहे. काही समस्या पूर्णतः सोडवता आल्या आहेत तर काही बाबतीत मध्यम मार्ग काढला आहे.
१४) चारा टाकताना गव्हाणीतूनच चालत जायचं आहे त्यामुळे सावलीखालची जागा जी चालण्यासाठी आपण सोडतो ती येथे वाचवली आहे.

लेखक- बाळू मोटे बारामती.