नमस्ते
१) शेळी पालन करताना चाऱ्याची उपलब्धता, गुणवत्ता आणि खर्च या महत्वाच्या बाबी आहेत. शेळी म्हणजे स्मॉल रूमीनंट प्राणी चाऱ्याच्या बाबतीत अत्यंत लवचिक आहे आणि सहजासहजी बहुविध आहार पद्धतीला अंगिकरून त्यातून तग धरून राहणार प्राणी आहे.
२) त्यामुळे जर कोरडा चारा सहज आणि स्वस्त उपलब्ध होणार असेल तरच कोरड्या/सुक्या चाऱ्याचा आग्रह धरायला हवा. सुक्या चाऱ्याची जास्त गरज हि large रूमीनंट ला म्हणजे गाई वैगरेना जास्त आहे. माझं ठाम मत आहे कि शेळीला कोरडा चारा नाही दिला तरी तिला काही फरक पडत नाही.
३) कोरड्या चाऱ्याची palatability हि ओल्या चाऱ्याच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. त्यामुळे dmi (ड्राय मॅटर इंटेक) कमी होतो. आणि म्हणून dmi वाढवण्यासाठी जास्तीचा सुका चारा द्यावा लागतो, कारण शेळी अत्यंत चोखंदळ प्राणी आहे. त्यामुळे ती टाकलेल्या सुक्या चार्यातील निवडक भाग खाते आणि बाकीचा तसाच सोडून देते. त्यामुळे चारा वाया जातो असं माझं मत आहे.
४) सुक्या चाऱ्याची digestibility (पचणीयता) सुद्धा ओल्या चाऱ्याच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. आणि म्हणून आवश्यक अन्नद्रव्य प्राप्त करण्यासाठी तिला जास्तीचा सुका चारा खावा लागतो. पण पचन संस्थेच्या मर्यादेमुळे ती जास्त सुका चारा खाऊ शकत नाही.
५) ज्या प्रकारे ओल्या चाऱ्यावर बॅक्टेरियाची प्रक्रिया जलद होते, त्या तुलनेत सुका चारा बॅक्टेरिया कडून (रुमेन मधील) लवकर डायजेस्ट केला जात नाही, परिणामी सुका चारा पचवायला शेळीला जास्त कालावधी लागतो.
६) आता प्रश्न राहतो तो शेळीला योग्य प्रमाणात फायबर किंवा रफेजेस मिळण्याचा, जनरली ते सर्व सुक्या चार्यातून मिळते असा आपला समज असतो. ते काही प्रमाणात बरोबर आहे देखील. आणि म्हणूनच सुक्या चाऱ्याचा आग्रह धरला जातो, त्यामुळे पचन क्रिया सुधारते अस मत असतं. मुळात ओला हिरवा चारा त्याच्या वाढीच्या योग्य कालावधीत काढून शेळ्यांना खाऊ घातला कि त्यांची फायबर ची गरज पूर्ण होते असं माझं निरीक्षण आहे. यात आणखी एक बाब महत्वाची असते ती म्हणजे एकदल आणि द्विदल चाऱ्याचे वजनी योग्य प्रमाण. जर द्विदल चारा एकदल पेक्षा वजनी जास्त प्रमाणात दिला तर साहजिक पचनाचे प्रॉब्लेम तयार होत असतात. पण फिरसत्य शेळ्या अश्या सर्व प्रकारच्या चारा पद्धतीला पुरून उरतात. बंदिस्त मध्ये मात्र अडचण येते.
७) वरील वेवेचनानुसार सुका चारा देऊच नये अस मला सुचवायचं नाही. सुका चारा स्वस्त असेल तरच द्या. उगाच विकत घेऊन वैगरे देऊ नये. अश्या परिअथीतत सुका चारा नसला तरी काही बिघडत नाही.
८) ज्या वेळेला शेळीला खाल्लेला चारा व्यावस्थित पचतो त्या वेळी शेळीची लेंडी हि पोवाटी म्हणजेथोडी घट्ट व अनेक लेंड्यांची मिळून एक मोठी लेंडी तयार होते. जी जमिनीवर पडल्यानंतर थोडी पसरते. जर शेळीची लेंडी कडक आणि सुट्टी सुट्टी पडत असेल तर ती जो चारा खाते तो तिच्या द्वारे योग्य पचला जात नाही असे मानायला बराच वाव आहे.आणि जर लेंडी /पोवाटी न पडता त्या पेक्षा जास्त पातळ विष्ठा पडत असेल तर तिच्या आहारात फायबर चे प्रमाण कमी आहे असं समजायला हरकत नाही. येथे शेळीला जुलाब होत नाहीत याची खात्री करून घ्यावी. कोणताही सुका चारा न देता माझ्या शेळ्या पोवाटी टाकतात. त्यामुळे मी सुका चारा द्याच अस सांगत नाही.
९) आहार शास्त्राचा विचार करताना शेळी सारख्या स्मॉल रूमीनंट व गाई सारख्या large रूमीनंट प्राण्यांचा वेगवेगळा विचार करायला हवा, इतकच माझं सांगण आहे.
बाळू मोटे बारामती ९४२२५१२६८०
१) शेळी पालन करताना चाऱ्याची उपलब्धता, गुणवत्ता आणि खर्च या महत्वाच्या बाबी आहेत. शेळी म्हणजे स्मॉल रूमीनंट प्राणी चाऱ्याच्या बाबतीत अत्यंत लवचिक आहे आणि सहजासहजी बहुविध आहार पद्धतीला अंगिकरून त्यातून तग धरून राहणार प्राणी आहे.
२) त्यामुळे जर कोरडा चारा सहज आणि स्वस्त उपलब्ध होणार असेल तरच कोरड्या/सुक्या चाऱ्याचा आग्रह धरायला हवा. सुक्या चाऱ्याची जास्त गरज हि large रूमीनंट ला म्हणजे गाई वैगरेना जास्त आहे. माझं ठाम मत आहे कि शेळीला कोरडा चारा नाही दिला तरी तिला काही फरक पडत नाही.
३) कोरड्या चाऱ्याची palatability हि ओल्या चाऱ्याच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. त्यामुळे dmi (ड्राय मॅटर इंटेक) कमी होतो. आणि म्हणून dmi वाढवण्यासाठी जास्तीचा सुका चारा द्यावा लागतो, कारण शेळी अत्यंत चोखंदळ प्राणी आहे. त्यामुळे ती टाकलेल्या सुक्या चार्यातील निवडक भाग खाते आणि बाकीचा तसाच सोडून देते. त्यामुळे चारा वाया जातो असं माझं मत आहे.
४) सुक्या चाऱ्याची digestibility (पचणीयता) सुद्धा ओल्या चाऱ्याच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. आणि म्हणून आवश्यक अन्नद्रव्य प्राप्त करण्यासाठी तिला जास्तीचा सुका चारा खावा लागतो. पण पचन संस्थेच्या मर्यादेमुळे ती जास्त सुका चारा खाऊ शकत नाही.
५) ज्या प्रकारे ओल्या चाऱ्यावर बॅक्टेरियाची प्रक्रिया जलद होते, त्या तुलनेत सुका चारा बॅक्टेरिया कडून (रुमेन मधील) लवकर डायजेस्ट केला जात नाही, परिणामी सुका चारा पचवायला शेळीला जास्त कालावधी लागतो.
६) आता प्रश्न राहतो तो शेळीला योग्य प्रमाणात फायबर किंवा रफेजेस मिळण्याचा, जनरली ते सर्व सुक्या चार्यातून मिळते असा आपला समज असतो. ते काही प्रमाणात बरोबर आहे देखील. आणि म्हणूनच सुक्या चाऱ्याचा आग्रह धरला जातो, त्यामुळे पचन क्रिया सुधारते अस मत असतं. मुळात ओला हिरवा चारा त्याच्या वाढीच्या योग्य कालावधीत काढून शेळ्यांना खाऊ घातला कि त्यांची फायबर ची गरज पूर्ण होते असं माझं निरीक्षण आहे. यात आणखी एक बाब महत्वाची असते ती म्हणजे एकदल आणि द्विदल चाऱ्याचे वजनी योग्य प्रमाण. जर द्विदल चारा एकदल पेक्षा वजनी जास्त प्रमाणात दिला तर साहजिक पचनाचे प्रॉब्लेम तयार होत असतात. पण फिरसत्य शेळ्या अश्या सर्व प्रकारच्या चारा पद्धतीला पुरून उरतात. बंदिस्त मध्ये मात्र अडचण येते.
७) वरील वेवेचनानुसार सुका चारा देऊच नये अस मला सुचवायचं नाही. सुका चारा स्वस्त असेल तरच द्या. उगाच विकत घेऊन वैगरे देऊ नये. अश्या परिअथीतत सुका चारा नसला तरी काही बिघडत नाही.
८) ज्या वेळेला शेळीला खाल्लेला चारा व्यावस्थित पचतो त्या वेळी शेळीची लेंडी हि पोवाटी म्हणजेथोडी घट्ट व अनेक लेंड्यांची मिळून एक मोठी लेंडी तयार होते. जी जमिनीवर पडल्यानंतर थोडी पसरते. जर शेळीची लेंडी कडक आणि सुट्टी सुट्टी पडत असेल तर ती जो चारा खाते तो तिच्या द्वारे योग्य पचला जात नाही असे मानायला बराच वाव आहे.आणि जर लेंडी /पोवाटी न पडता त्या पेक्षा जास्त पातळ विष्ठा पडत असेल तर तिच्या आहारात फायबर चे प्रमाण कमी आहे असं समजायला हरकत नाही. येथे शेळीला जुलाब होत नाहीत याची खात्री करून घ्यावी. कोणताही सुका चारा न देता माझ्या शेळ्या पोवाटी टाकतात. त्यामुळे मी सुका चारा द्याच अस सांगत नाही.
९) आहार शास्त्राचा विचार करताना शेळी सारख्या स्मॉल रूमीनंट व गाई सारख्या large रूमीनंट प्राण्यांचा वेगवेगळा विचार करायला हवा, इतकच माझं सांगण आहे.
बाळू मोटे बारामती ९४२२५१२६८०
No comments:
Post a Comment