Progeny testing म्हणजे काय ते आपण पाहू-

1) क्रॉस ब्रीडिंग किंवा साधे ब्रीडिंग साठी आपण जो बोकड वापरतो त्याच्या अनुवांशिक गुणधर्माचा सिद्धतेसाठी जी चाचणी करतात तिला progeny testing असे म्हणतात.
2) म्हणजे progeny testing हि एक चाचणी असते.
3) आपण एक उदाहरण पाहू-

समजा तुमच्याकडे स्थानिक 20 शेळ्या आहेत, त्यांच्या अनुवंशिकते प्रमाणे 3 महिने वयाच्या पिल्लांचे सरासरी वजन 8 किलो मिळते आणि तुम्हाला क्रॉस ब्रीडिंग किंवा out cross करून (त्याच जातीचा दुसऱ्या कळपातील बोकड वापरणे) वजन वाढवायचे आहे.
तुम्हाला त्यासाठी उच्य गुणवत्तेचा एक बोकड ब्रीडिंग साठी हवाय.
मी तुम्हाला सिरोही जातीचे एकाच वजनाचे एकाच वयाचे उंचीचे 5 बोकड दाखवले तर तुम्ही त्यातील कोणता बोकड निवडाल?
तर या साठी आपल्याला प्रोजेनी टेस्टिंग करावे लागेल.
या उदाहरणात प्रोजेनी टेस्टिंग करायची असल्यास काय करावे लागेल ते आपण पाहू. (उदाहरणे हैपोथेटिकल म्हणजे काल्पनिक आहेत)
या 5 हि बोकडानां प्रत्येकी 10 शेळ्या एकाच जातीच्या लागवडीसाठी द्यायच्या. म्हणजे एकूण 50 शेळ्यांची लागवड 5 बोकडांकडून होईल. प्रत्येक शेळीपासुन मिळणाऱ्या कारडांची 3 महिन्यानंतर वजने घेऊन रेकॉर्ड ठेवायचे.
समजण्यासाठी आपण बोकड व त्यांनी भारावलेल्या शेळ्यांचे गट पाडू-
A-1, B-2, C-3, D-4 आणि E-5.
यांच्या तीन महिने वयाच्या सर्व कारडांची गटा प्रमाणे वजने केल्यानंतर आपणास खालील प्रमाणे निष्कर्ष मिळाले. (प्रत्येक गटात 15 करडे झाली असे गृहीत धरू)
A-1= 187.5 किलो
B-2= 185.3 किलो
C-3=188.0किलो
D-4= 184.3 किलो
E-5= 182 किलो.

म्हणजे आपणास C-3 या गटासाठी वापरलेल्या बोकडकडून सर्वात जास्त म्हणजे 188 किलो मांस उत्पादन मिळते असे दिसते.
याचा अर्थ वरील चाचणी प्रमाणे C3 गटातील बोकड व्यावसायिक कामासाठी म्हणजे क्रॉस ब्रीडिंग किंवा out crossing साठी वापरणे योग्य ठरेल.
4) ब्रीडिंगच्या कोणत्याही पद्धतीत प्रोजेनी टेस्टिंग केल्याशिवाय बोकड वापरू नये असे जेनेटिक शास्त्रानुसार सांगता येईल.
5) हि टेस्ट ना करता बोकड वापरला तर फायद्या ऐवजी तोटा होऊ शकतो. समजा बोकड दिसायला चांगला आहे ,वजन चांगले आहे परंतु अनुवांशिक गुणधर्म चांगले नसतील तर तुमच्याकडील सरासरी वजनापेक्षा कमी किंवा तेवढ्याच वजनाची किंवा किरकोळ वजन वाढी ची करडे मिळतील. म्हणजे तोटा होईल.
6) शुद्ध गायीचे उदा hf यांचे सिमेन महाग असते कारण प्रोजेनी टेस्टिंग वरती त्यांनी बराच खर्च केलेला असतो.
7) शेळ्यांमध्ये आपण बोअर सिरोही किंवा इतर चांगल्या जातीची बोकडे लहान वयात खरेदी करतो व प्रोजेनी टेस्टिंग ना करता आपल्या काळपात क्रॉस ब्रीडिंग साठी वापरतो हे या शास्त्रानुसार चुकीचे ठरते.
8) भारतीय बोअर शेळीचा जिन पूल लहान असल्याने म्हणजे अनुवांशिक वैविध्यता कमी असल्याने बोअर बोकडाची प्रोजेनी टेस्टिंग नाही केली तरी चालू शकते, आणि केली तर उत्तमच राहील
9) भारतातील इतर जातींच्या शेळ्यांमध्ये जनुकीय विविधता मोठ्या प्रमाणात असते त्यामुळे दोन सखे भाऊ असलेल्या बोकडांची अनुवांशिक गुणधर्म सारखेच येतील किंवा त्यांची प्रोजेनी टेस्टिंग केली तर सारखेच परिणाम मिळतील असे होण्याची शक्यता खूपच कमी असते. म्हणून भारतीय जातीच्या बोकडांची प्रोजेनी टेस्टिंग करूनच ब्रीडिंग साठी उपयोग करणे हितावह आहे.
10) जसे बोकडांची प्रोजेनी टेस्टिंग करता येते तसेच शेळ्यांचीही प्रोजेनी टेस्टिंग करता येते कारण प्रजननामध्ये दोघांचाही समसमान हिस्सा असतो.
11) दर वेळेला प्रोजेनी टेस्टिंग करणे शक्य नसते म्हणून बोकडच्या माता पित्याची अनुवांशिक माहिती आवश्यक असते. त्यावरून बोकडच्या अनुवांशिक गुणधर्माची कल्पना येऊ शकते. म्हणून प्रत्येक शेळी पालकाने त्यांच्या कळपातील प्रत्येक शेळीचे व बोकडचे रेकॉर्ड ठेवणे गरजेचे आहे.

श