Sunday, August 11, 2019

शेळीचा खर्च व उत्पन्न

शेळी पालनातील खर्च आणि उत्पन्न काढण्याच्या ज्या प्रचलित पद्धती आहेत त्यात काही त्रुटी आहेत असं मला वाटतं.

आपण एका शेळीस किती खर्च येतो तो काढूयात,

एकदा खर्च कळला कि उत्पन्न किती मिळत हे स्वच्छ होईल, कळेल..!

शेळ्यांच्या बाबतीत आज रोजी कोणतीही स्टँडर्ड प्रॅक्टिस नाही. या ग्रुप च्या माध्यमातून आपण किमान काही बाबींमध्ये तसा प्रयत्न करूयात असे मला वाटते. खर्चा पासून सुरवात करूयात. यातून आपल्याला हे समजेल कि एका शेळीस दररोज किती खर्च झाला पाहिजे, अपर लिमिट लोवर लिमिट काय आहे हे समजायला हवे.

हे एकदा निश्चित झाले कि मग आपण मणी मॅनेजर नावाच्या ऍप ची सेटिंग कशी करायची त्याची माहिती घेऊयात, त्या प्रमाणे आपल्याला त्यात खर्च व उत्तपन मांडता येईल व रियल टाईम मॉनिटर करता येईल-

अटी-

१) कटिंग साथीचे शेळीपालन गृहीत धरावे
२) स्थानीक महाराष्ट्रीयन जाती प्रामुख्याने विचारात घ्यावयत
३) इन्पुटस कोणते आहेत ते कसे व कोठून येतात ते प्रथम इडेंटिफाय करावेत, व त्या बरहुकूम त्यांचा खर्च गृहीत धरता येईल.
४) शेळी पालन हा स्वतंत्र व्यवसायआय म्हणून गृहीत धरावे
५) पूर्ण बंदिस्त शेळीपालन गृहीत धरावे
६) खर्चाचा मुद्देया पूर्ण झाल्याशिवाय दुसरी चर्चा हाती घेऊ नये

कळावे,
बाळू मोटे, बारामती
सर्वाना विनंती.
🙏🏻
(कोणताही लाईक्स नकोत, सरळ चर्चेत उतरावे) आपापली मते सांगावेत.
मी संध्याकाळी माझं म्हणणं मन्डेन

पोस्ट 1

१) चाऱ्याचे 2 प्रकार
- घरचा चारा
- विकतचा चारा
२) उदा. 1 एकर मका चाऱ्याचे उत्तपदन करण्यास साधारण 7 हजार ते 13 हजार रु खर्च येतो उत्पादन मिळत 15 टन म्हणजे 15000 किलो, हे सरासरी उत्पादन आहे. म्हणजे प्रति किलो 0.46 ते 0.86 रु एवढा उत्पादन खर्च येईल.
या 0.86 रु उत्पादन खर्चावर 50 टक्के नफा गृहीत धरून विक्री किंमत काढल्यास ती 1.29 रु (1.30 रु राउंड फिगर) येईल. यातला नफा जो 50 टक्के धरला आहे तो आपला आपल्यालाच मिळेल.
३) जसं मकेच्या बाबतीत तसंच साधारण इतर एकदल व द्विदल चारा पिकांचे म्हणावे लागेल. म्हणजे इतर कोणत्याही घरी उत्तपदन घेण्यात येणाऱ्या चाऱ्याचे आपण 1.30 रु विक्री किंमत व शेळ्यांसाठज ची खरेदी किंमत हि आधारभूत किंमत धरता येईल.
४) यात जात किचकट पणा न आणता हि किंमत आधारभूत धारावी असं मला वाटतं.

५) दुसऱ्या पद्धतीत घरचा चारा हा गुंठेवारी पद्धतीने आपल्या गावात जो रियल टाईम विक्री दर चालू आहे त्या दराने खरेदी दाखवावी. आमच्याकडे ऑफ सीझन ला 700 रु प्रति गुंठा व चारा टंचाईच्या काळात 1200 रुप्रति गुंठा किंवा त्यापेक्षा जात किंमत होते.


पोस्ट 2

१) खुराकाचं 2 प्रकार
- घरचा
- विकतचा
२) आपल्या शेतात घरी जो मका बी, गहू बी, सोयाबीन बी, जवोरी, बाजरी वैगरे जो धान्य पिकते आणि आपण ते शेळ्यांना खुराक म्हणून वापरतो त्याची किंमत त्या वेळच्या चालू बाजार भावा प्रमाणे लावणे ययोग्य नाही असे मला वाटते. उदा बाजरी खरिपात सप्टेंबर नंतर विक्रीस उपलब्ध होते त्या वेळी तिचा दर कमी असतो, जून मध्ये पेरणीच्या वेळेला तिचा दर जास्त असतो.अस जर असेल तर बाजरीची दर कितीलवायचा शेळी पालनासाठी. माझं मत असं आहे ज्या वेळेला बाजरी चा विक्रीचा हंगाम असतो म्हणजे सप्टेंबर नंतर जो दर कमी असतो तो दर आपण शेळी पालनासाठी गृहीत धरावा, वर्षभरासाठी. जसं बाजरीचे तसं बाकी सर्व धान्याचं.
३) विकतचा खुराक ज्या दराने आपणास मिळतो तोच दर आपण येथे घेत असतो
४) मी माझ्या कलकुलेशन मध्ये विकतचा खुराक 20 रु किलो व घरचा खुराक 12 रु किलो असा दर गृहीत धरला आहे. शेंगदाणा पेंड 34 रु किलो गृहीत धरली आहे.

पोस्ट 3

१) मजुरी हा शेळी पालनातील महत्वाचा खर्च आहे. शेळी पालन हा व्यवसाय एवढा प्रोफिटेबल नाही कि मजूर कामाला ठेवता यावा. म्हणून शेळी पालन स्वतः करण्याचा व्यवसाय आहे अस मी समजतो.
२) माझं म्हणणं अस आहे कि एक मजूर मग तो घरचा असो कि बाहेरचा एका दिवसाला जर 300 रु हजेरी असेल तर तो आपणास परवडेल. त्या पेक्षा जास्त रोजंदारी देणे कटिंग च्या शेळी पालनात परवडणार नाही
३) एक मजूर 50 शेळ्यांचे व्यवस्थापन पाहू शकतो, हे मी माझ्या अनुभवावरून सांगत आहे.
४) तेंव्हा एका शेळीवर एका दिवसाचा मजुरीचा खर्च पडेल 6 रु (300/50=6)
५) जेंव्हा आपण शेळी पालनाचा खर्च मांडणार तेंव्हा रु 6 ने तुमच्याकडे जेवढ्या शेळ्या असतील त्यास गुणायचे- तो तुमचा मजुरीचा खर्च होय अस मी मानतो.

पोस्ट 4

१) भांडवली खर्च हा खूप वेगवेगळ्या प्रकारे काढला जातो, त्यामुळे काही अनावश्यक पद्धतीने भांडवली खर्च काढल्याने आपल्याला आपल्या शेलि पालनात नफा होऊनही तो दिसणार नाही, दिसत नाही.
२) भांडवली खर्च दोन प्रकारचा आहे.
- एक म्हणजे आपण प्रौढ शेळी व बोकड यांच्या खरेदी करता किंवा पाठी तयार करून त्यांचे पासून शेळ्या होईपर्यंत येणार संगोपन खर्च हा आपण भांडवली खर्च म्हणून धरायला हवा. हा खर्च त्या शेळीच्या किमान 10 वेतांवर विभागून घ्यायला हवा. एकदम हा खर्च दाखवल्यास आपणास किमान 4 ते 5 वर्ष उत्पन्न दिसणार नाही. उदा. एक शेळी 5000 रु या दराने खरेदी केली तर तिची एका वेतांवर 5000/10= 500 रु एवढी रक्कम पडेल. आता एक वेत 8 महिन्याचे गृहीत धरल्यास 500/8=62.5 रु एवढा एका महिन्याचा भांडवली खर्च आपल्याला दर महिन्यास जमा खर्चात नोंदवावा लागेल. हा खर्च दर महिन्याला जमा खर्चात नोंदवावा.
- दुसरा भांडवली खर्च म्हणजे गोठा, कुट्टी मशीन, गव्हाणी इ वर केला जाणार खर्च होय. हा एकूण खर्च काढून तो खर्च एक शेळीवर एका महिन्यास किती येतो हे काढावे लागेल. उदा. माझ्या मते 30 शेळ्यांसाठी 2 लाख रु यांचा भांडवली खर्च बजेट मध्ये बसतो. त्या पकशा जास्त भांडवली खर्च केल्यास आपणास हा व्यवसाय परवडणार नाही. गोठा, कुट्टी मशीन इ सारखा भांडवली खर्च हा आपण किमान 50 वर्ष एवढ्या कालावधीसाठी करत असतो तेंव्हा त्याचा खर्च काढताना तो 50 वर्षांवर विभागून काढला पाहिजे. येथे 2 लाख/50=4000 रु प्रति वर्ष असे येईल. आता हे 4 हजार 12 महिन्यांवर विभागायचे म्हणजे 4000/12=334 रु होय. आपण गोठा 30 शेळ्यांसाठी बांधला आहे म्हणून हा खर्च 30 शेळ्यांवर विभागायचा आहे. म्हणजे 334/30=11.13 रु एवढा भांडवली खर्च एका शेळी साठी एका महिन्यासाठी आपल्याला
जमा खर्चात नोंदवावा लागेल.
येथे हे लक्षात घ्यावे कि आपण समजा 30 शेळ्यांचा गोठा बांधला आहे, पण प्रत्यक्षात 20 च शेळ्या गोठ्यात ठेवलंय आहेत तर तेथे फक्त 20 शेळ्यांचा भांडवली खर्च लावला पाहिजे. म्हणजे 20X 11.13 रु. जर आपण 30 शेळ्यांचा बांधलाय म्हणून 30 शेळ्यांचा 30क्स11.13 रु एवढा खर्च लावला तर ते 20 शेळ्यांवर अन्याय केल्यासारखं होईल.
३) एकूण भांडवली खर्च = 62.5+ 11.13=73.63 रु प्रति शेळी प्रति महिना होय. तेंव्हा दर महिन्याला आपण शेळ्या मोजव्यात त्यास गुणिले 73.63 करावेत व येणार भांडवली खर्च जमा खर्चात नोंदवावा.

असे केल्यास आपणास शेळी पालन फायद्यआत आहे कि तोट्यात आहे ते कोणतीही शंका न राहता समजेल.
५) भांडवली खर्चाचे व्याज शेळी पालनात धरू नये, असे व्याज धरणे चुकीचे आहे. कारण व्याज म्हणजे रिटर्न्स ऑन द इन्व्हेस्टमेंट आणि शेळी पालनातून मिळणार नफा म्हणजे सुद्धा रिटर्न्स ऑन द इनव्हेटमेंट होय. मग आपणास दोन दोनदा रिटर्न्स हवेत का?



पोस्ट 5

१) औषधे हा शेळी पालनातील एक महत्वाचा खर्च आहे. तो आहे तसाच जमा खर्चात मांडणे क्रमप्राप्त आहे. यात रोगावर चालणारी, गोचीड नाशक सर्व औषधे, लसी, टॉनिक व मिनरल मिकचर चा खर्च लिहून ठेवणे आवश्यक आहे. जी औषधे आपण वापरली नाहीत, एक्सपायर झाली त्यांचा खर्च शेळी पालनात लावू नये. जरी ते शेळ्यांसाठीच आणले असले तरी त्याचा शेळ्यांमध्ये उपयोग नाही केल्यास शेळ्यांच्या वर त्यांचा खर्च दाखवणे योग्य नाही.

२) आता सर्वात शेवटचा मुद्दा म्हणजे इतर खर्च हा होय. या इतर खर्चात चारा, खुराक, मजुरी, भांडवली खर्च, औषधे या व्यतिरिक्त जो खर्च येईल तो इतर खर्चात टाकावा. उदा. वीज बिल-गोठ्या साठी स्वतंत्र वीज घेतली असल्यास, बाजार समितीकची पावती खर्च, झाडू, खराटे, घमेली, नखे कापणी यंत्रे,केस कापणी यंत्रे इ


पोस्ट 6

१) शेळ्यांपासून मिळणारे उत्पन्न हे प्रामुख्याने 2 नच प्रकारचे आहे. एक म्हणजे जिवंत प्राणी विक्री व दुसरे म्हणजे लेंडी खत विक्री. पण मी याच्या सोईसाठी 8 कॅटेगरिझ/प्रकार केले आहेत. ते असे-
२) करडे विक्री- यात 2 उप कॅटेगरी येतात त्या म्हणजे बोकड व पाठी.
या कॅटेगरीत आपणस बोकडाच्या विक्रीतून व पाठीच्या विक्रीतून नेमके किती पैसे मिळाले ते वेगवेगळे व एकत्रित कळू शकते.
३) प्रौढ नर मादी विक्री- ज्या शेळ्या व बोकड प्रोडक्शन लाईन मधून बाद झालेत, थोडक्यात भाकड, वांझ, म्हाताऱ्या शेळ्या व बोकड आपणास या कॅटेगरीत त्यांचे पैसे नोंद करायचे आहेत. यात देखल 2 उप कॅटेगरी नर व मादी अश्या येतात म्हणजे बोकडाचे किती व मद्याचे किती पैसे झाले ते वेगवेगळे समजेल. ज्या माड्यांपासून आपला भांडवली खर्च वसूल झाला आहे अश्या किती माद्या आपण विकल्या व किती पैसा मिळाले ते त्यातून समजेल.
४) पैदाशी करिता जे नर मादी आपण विकतो किंवा स्वतःच्या कळपात ठेवतो त्याची नोंद यात करायची आहे. यात 2 उप कॅटेगरी नेहमी प्रमाणे नर मादी साठी वेगवेगळे येतील. येथे हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे- ज्या पाठी आपण आपल्या कळपात पैदाशी साठी ठेवतो आणि जे बोकड आपण आपल्या कळपात लागवडीसाठी ठेवतो त्याची विक्री किंमत आपल्याला रियल टाईम लावायची आहे. म्हणजे समजा तुम्ही पाठी 9 महिन्याच्या असताना मुख्य कळपात लागवाडीसाथी सोडल्या तर त्या वेलकची त्यांची रियल/खरी किंमत आपल्याला जमा खर्चात लावायची आहे. असेच पैदाशीच्या बोक्दाबाबत.
५) लेंडी खत विक्री जरी स्वतः शेतात वापरले तरी व त्यातूनमिळणारे उत्पन्न आपल्याला या कॅटेगरीत मांडायचे आहे. लेंडी खताचा दर मार्केटच्या दराप्रमाणे ठेवावं.
६) आता उत्पन्नातील शेवटची कॅटेगरी म्हणजे इतर उपत्पन्न होय. यात चिल्लर उत्पन्न येते. जसे पेंडीच्या पोटच्यानचे पैसे, पैदाशीचा बोकड गावातील इतर लोकांच्या शेळ्यांसाठी लावल्यास त्यांचे कडून मिळणारी रक्कम, दूध वैगरेची विक्री इ.

पोस्ट 7

१) खालील लिंक वरून मनी मॅनेजर हे ऍप डाऊनलोड करून इंस्टाल करावे. गूगल प्ले वरून देखीलसारच केल्यास आपणास हे ऍप सहज उपलब्ध होईल
२) मी माझ्या मोबाइल मधील वापरात असलेल्या ऍप चे फोटो खाली देत आहे. प्रत्येक फोटोसोबत एक ऑडिओ क्लिप देत आहे.
तिचा उपयोग करून ऍप चे कस्टमिझेशन/सेटिंग करून घ्यावे.
३) ऍप चे सर्व सेटिंग, त्यातील कॅटेगरी या पोस्ट 1 ते 6 मध्ये जे चर्चा केली आहे त्या प्रमाणे आहे.
४) आपणास वेगळ्या कॅटेगरी हव्या असतील तर आपण त्या बनवू शकता.

Start with Money Manager!

1. Money Manager Download
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.realbyteapps.moneymanagerfree

2. Register Referee’s Code
You can easily register your Referee’s code by opening the link below after installing the Money Manager app.
http://realbyteapps.net/promotion/share.html?code=15D52AFD4D

Referee’s Code: 15D52AFD4D

 This event is for Android application users only.
Thank you

No comments:

Post a Comment