FAQ...9

 FAQ...9

बंदिस्त शेळी पालनात शेळ्यांसाठी कोणते मिनरल मिकचर वापरावे?

उत्तर:-
१) बंदिस्त शेळ्यांना मिनरल मिकचर (mm) ची अत्यंत आवश्यकता असते हे अगदी 16 अणे खरं आहे.
२) mm चे प्रामुख्याने 3 प्रकार पडतात. पहिल्या प्रकारातील mm (मिनरल मिकचर) हे अगदी साधे घटक वापरून बनविलेले असते. त्यात dcp पावडर व काही खनिजे जसे zn, mn, mg, fe इ सारखे घटक टाकतात. हे घटक सल्फेट किंवा ऑक्सईड च्या संयुग स्वरूपात असतात. ज्या शेळ्यांना चांगल्या कोलीतीचा चारा व खुराक मिळत आहे अश्या शेळ्यांना हे मिनरल मिकचर दिले तरी चालते. हे mm स्वस्त असते.
३) यानंतर फॉरतीफाईड म्हणून आणखी एक प्रकारचे mm मिळते. यात काही सूक्ष्म खनिज मिसळलेली असतात ज्यांना इंग्रजी मध्ये ट्रेस मिनरल्स म्हटले जाते. तसेच काही व्हिटॅमिन्स जसे A , D आणि E यांचा समावेश असतो. यातील काही MM मध्ये काही अमायनो ऍसिड सुद्धा मिसळलेल असतात जसे mithonine. जय ठिकाणी शेळ्यांना काही ठराविक प्रकारचाच चारा उपलब्ध होत आहे किंवा काही प्रमाणात निकृष्ट प्रतीचा चारा उपलब्ध होत आहे त्या ठिकाणी असे mm वापरणे फायद्याचे असते. हे mm साध्या mm पेक्षा थोडे महाग असते.
४) चिलेटेड mm म्हणून आणखी एक प्रकार आहे, यात काही ट्रेस मिनरल्स वर प्रक्रिया करून त्यांचे चिलेटेड स्वरूप बनविले जाते. ज्या मुळे त्यांची परिणामकारकता आणखी वाढते. या mm मध्ये काही जास्तीची अमायनो ऍसिड व आणखी काही जास्तीची खनिजे जसे सेलेनियम, क्रोमियम वैगरे मिसळतात. तसेच काही व्हिटॅमिन्स जसे ade सोबत इतर जास्तीची व्हिटॅमिन्स मिसळली जातात. जसे व्हिटॅमिन H. ज्या भागामध्ये काही विशिष्ट ट्रेस मिनरल्स ची कमतरता आहे अशा भगत हे mm वापरणे जास्त फायदेशीर ठरते. किंवा ज्या ठिकाणी शेळी पालन निकृष्ट प्रकारच्या सुक्या चाऱ्यावर केले जाते आशा ठिकाणी देखील याचा वापर केला जाऊ शकतो. ज्या शेळ्या उत्पादनाच्या दृष्टीने उचतम आहेत व ज्यांना जास्तीची मिनरल नुत्रीशन ची आवश्यकता आहे अशा शेळ्यांना देखील आपण हे वापरू शकतो. जसे सानेंन शेळी जास्त दूध देते. म्हणून तिला असे चिलेटेड mm वापरणे फायद्याचे ठरते.
५) mm खरेदी करताना चांगल्या ब्रँडेड कंपनीचे खरेदी करणे जरी हिताचं असले तरी आपल्या दैनंदिन अनुभवानुसार त्याचा फायदा कसा मिळत आहे हे तपासून लोकल ब्रँड चे mm सुद्धा आपल्याला फायदेशीर ठरते. त्यातल्या त्यात काही चांगले ब्रँड म्हणजे विरबॅक, इंटस, झायडस, वेतकीनॉल, नॅचरल रेमिडी, मिनफगोल्ड वैगरे आहेत.
६) mm चा आणखी एक प्रकार म्हणजे एरिया स्पेसिफिक mm होय. या mm मध्ये आपल्या भौगोलिक भागात ज्या खनिजांची कमतरता आहे तीच खनिजे प्रामुख्याने mm मध्ये असतात. शेळ्यांसाठी असे mm बाजारात व्यावसायिक तत्वावर अजून उपलब्ध नाहीत.
- सौजन्य- शेळ्यांचे आहारशास्त्र ग्रुप, संकलन - बाळू मोटे, बारामती.